‘Gejuich op stadhuis na vonnis Yab Yum’, kopte Het Parool op 8 juli jl. De Raad van State had een dag eerder geoordeeld dat Yab Yum terecht was gesloten door de gemeente. Deze uitspraak kan op het Amsterdamse stadhuis ‘in een lijstje aan de muur’ vindt de krant. De Wet Bibob, waarbij anonieme CIE-informatie kan bijdragen tot sluiting van bedrijven, had voor de hoogste gerechtelijke instantie stand gehouden. ‘De familie Barazani, die een trits zaken aan het Damrak bezit, en eigenaar Marcel Kaatee van twee speelautomatenhallen op de Wallen zullen zich extra zorgen maken aangezien zij ook in grote Bibobzaken zijn verwikkeld’, speculeerde Het Parool aan het slot van het artikel. Waarom zou ik me extra zorgen moeten maken? De krant had mijn vrijspraak in het Holleeder-poces op 3 juli 2009 duidelijk gemist.

Van Traa
Burgemeester Job Cohen, wethouder Lodewijk Asscher en andere beleidsbepalers beweren met regelmaat dat criminelen vastgoed bezitten op de Amsterdamse Wallen en er de dienst uitmaken. Zij verwijzen daarbij vaak naar het Van Traa rapport uit 1996 waarin aan de hand van gesprekken met politieambtenaren werd gesteld dat 16 ondernemers met criminele antecedenten actief waren in het gebied. De geïnterviewde politie- en justitieambtenaren doelden hierbij onder meer op de Heineken-ontvoerders. Hoewel aan deze voorbarige conclusie geen gedegen onderzoek ten grondslag lag, werd in het Van Traa rapport als feit gepresenteerd dat Willem Holleeder en Cor van Hout het Casa Rosso imperium in hun bezit hadden. Wallenbewoner ‘Piet Leeghwater’ meende het ook te weten. ‘Piet’ is al veertig jaar woonachtig in het Wallen-gebied en was destijds actief betrokken bij het overleg tussen politie, justitie en de gemeente. Een vooraanstaande bewoner dus.

Nieuw Amsterdams Peil
Op 22 februari 2008 kreeg ‘Piet’ van Nieuw Amsterdams Peil (het elektronische weekblad van de studenten Journalistiek aan de UvA) een podium om het Van Traa rapport nog eens aan te prijzen: ‘Zestien criminele groeperingen telde de commissie Van Traa. De meeste zitten er nu nog steeds. Het blijft raar. Het is het oudste stukje Amsterdam en dat geef je zó uit handen.’
‘Piet’, volgens het artikel een gefingeerde naam, vertelde dat Holleeder vijf panden had op de Wallen. ‘Dat was hier al jaren bekend, maar er gebeurde niks. Politie, justitie of de fiscus zag je niet in de buurt. Er liepen wel agenten op straat maar dat was niet genoeg. Jullie moeten ook achter de gevels kijken, riepen we jarenlang.’
De Wet Bibob kwam voor ‘Piet’ als een geschenk uit de hemel. ‘Eindelijk gerechtigheid. Ik ben zo blij’, riep de bewoner onder de gefingeerde naam opgetogen. ‘Dat het zo lang duurde met die Bibob wet, daar kijk ik niet van op. Dat kost jaren. Nu pas sneuvelen de eerste criminelen. Die zijn nu boos dat hun panden worden afgepakt. Maar het criminele volk heeft zijn hand overspeeld. Geen wonder dat de overheid op een gegeven moment zegt: zo kan het niet langer. Ze hadden het allemaal kunnen weten. Als ze wat minder gejat, geroofd en gestolen hadden, dan hadden ze nou de gemeente ook niet achter zich aan gehad.’

Wat de gefingeerde Piet betreft mogen alle ramen op de Wallen worden gesloten. ‘Het mikken is nu op een ander soort toeristen die van een hapje en een drankje houden en kunst en cultuur kunnen waarderen’, aldus vooraanstaande Piet.

Onderzoeken
In tegenstelling tot wat ‘Piet Leeghwater’ meent, is vanaf 1994 uitvoerig onderzoek gedaan naar vermeende bezittingen van Holleeder c.s. op de Wallen. Vreemd dat ‘Leeghwater’ daar als vooraanstaande bewoner en trouwe bondgenoot van de politie, justitie en de gemeente geen weet van heeft, want de Wallenbuurt is net een dorp. Binnen een uur wist vrijwel elke wallenondernemer en bewoner van de politie-invallen die in april en juni 1996, oktober 1997 en juli 2005 in de Molensteeg en aan de Oudezijds Achterburgwal hebben plaatsgevonden. Behalve de onnozele ‘Piet Leeghwater’.
Dit waren grote strafrechtelijke onderzoeken die niet bestonden uit het houden van een paar gesprekjes met politiemensen zoals bij Van Traa het geval was, maar waar jarenlang observeren en afluisteren van verdachten aan vooraf was gegaan, resulterend in complete inbeslagnames van administraties die minutieus werden gecontroleerd door specialisten van de FIOD. Onderzoeken die werden geleid door crimefighters als Fred Teeven en Koos Plooij. Niet de minsten dus. De betrokken officieren van justitie moesten uiteindelijk constateren dat het hardnekkige gerucht over crimineel vastgoed op de Wallen slechts gebaseerd was op ‘verhalen’ die werden verspreid door types als ‘Piet Leeghwater’.

Bibob
Vele jaren later werden de oude verhalen over Heineken-ontvoerders op de Wallen opgerakeld door respectievelijk Willem Endstra en Thomas van der Bijl, zonder dat zij daarbij enig verifieerbaar feit noemden.
Vanwege uitspraken van deze ‘getuigen’ werd aan het einde van het Hoger Beroep van het Holleeder-proces door de advocaten-generaal nog een ultieme poging gedaan om mijn ‘wallenpanden’ te relateren aan criminaliteit door de verwerving ervan in 2002 aan mijn tenlastelegging toe te voegen. Blijkbaar wilde het Openbaar Ministerie hiermee de gemeente Amsterdam behulpzaam zijn bij de Bibob-procedure die tegen mij wordt gevoerd.

Het arrest
Het gerechtshof vond de verklaringen van Endstra en Van der Bijl over de wallenpanden niet geloofwaardig en stelde in het Holleeder-arrest:
‘Voor zover de advocaten-generaal aan hun vordering ten grondslag hebben gelegd dat de Wallenpanden afkomstig waren uit afpersing, stelt het hof dat daarvoor onvoldoende bewijs voor handen is. Die afpersing is ook niet aan de verdachte ten laste gelegd. Wat betreft de stelling van de advocaten-generaal dat die panden afkomstig waren uit enig ander misdrijf dan afpersing, geldt eveneens dat dit niet kan worden bewezen. De advocaten-generaal hebben geen bewijsmiddelen genoemd die erop duiden dat Endstra in 1996 de Wallenpanden met crimineel vermogen heeft gekocht. Het hof heeft zodanig bewijs in het Kolbakdossier niet aangetroffen en kan ook overigens niet vaststellen dat de Wallenpanden uit enig misdrijf afkomstig waren. De verdachte moet daarom van dit onderdeel van de tenlastelegging worden vrijgesproken’.

Opluchting
Met de uitspraak dat niet kon worden vastgesteld dat de wallenpanden ‘uit enig misdrijf afkomstig’ waren, verwijst het hof speculaties dat losgeld van de Heineken-ontvoering op de Amsterdamse Wallen zou zijn geïnvesteerd naar de prullenbak. Wat een opluchting moet dit ook voor Jan Otten en Casa Rosso zijn geweest. Eindelijk is een einde gekomen aan jarenlange geruchten die alsmaar maar bleven hangen in de buurt.

Gejuich op het stadhuis?
‘Wallenpanden geen crimineel vastgoed’ is een conclusie die ook door de burgemeester van Amsterdam en zijn wethouders met gejuich zal zijn begroet. De gemeente verkeerde immers in de veronderstelling dat de Wallen in handen waren van de onderwereld. Wat een opsteker voor de stad Amsterdam die zo vaak in verband wordt gebracht met criminaliteit, ook door niet-bestuurders. In gedachte zag ik de PvdA-burgemeester al in een polonaise achter PvdA-er Lodewijk Asscher aan lopen, met voorop natuurlijk PvdA-stadsdeelvoorzitter Els Iping, u weet wel, die mevrouw van al die regeltjes waar ondernemers aan moeten voldoen om bewoners als ‘Piet Leeghwater’ te behagen.
Door de feeststemming zijn ze vast vergeten mij te feliciteren met mijn vrijspraak dacht ik de eerste week na het arrest. Maar nu felicitaties van het stadsbestuur zo lang uitblijven vraag ik mij af of het stadhuis wel zo blij is met het oordeel van het hof dat de wallenpanden niet als crimineel vastgoed zijn aangemerkt. Zou ik me daarom soms ‘extra’ zorgen moeten maken zoals Het Parool schreef, 5 dagen na mijn vrijspraak?