Het onderhouden van financiële banden met een zakelijke relatie kan je in Nederland zomaar de vergunning kosten als deze relatie later wordt verdacht van strafbare feiten, of hiervoor wordt veroordeeld. Daar zorgt de Wet Bibob voor, een wet die van toepassing is op een toenemend aantal branches en activiteiten zoals horeca, coffeeshops, prostitutie en speelautomatenhallen die de gemeente in het kader van Project 1012 wil terugdringen.

Sluiting speelhallen
Een financiering van Jan-Dirk Paarlberg aan mijn holding, te goeder trouw aangegaan op 24 februari 2003, vond het College van Beroep voor het bedrijfsleven genoeg reden om de exploitatievergunningen voor twee dochterondernemingen van dat bedrijf die sinds de jaren tachtig een speelautomatenhal in het Wallengebied exploiteerden, op grond van de Wet Bibob te weigeren. Met dit oordeel van het College kreeg de gemeente Amsterdam op 12 maart 2012 een juridisch handvat aangereikt om mijn speelhallen (7 dagen na de uitspraak) te sluiten. Omdat anders de integriteit van de overheid in gevaar zou komen.

Dat de aanvrager van de vergunningen – zowel in eerste aanleg als in hoger beroep – is vrijgesproken van strafrechtelijke betrokkenheid bij die financiering doet niet ter zake. Evenmin dat het Openbaar Ministerie al in 2006 beslag heeft gelegd op de vordering van Paarlberg op mij. De integriteit van de gemeente staat voorop.

Red Light Jazz
De gemeente gaat ver in het bewaken van haar integriteit, want zelfs mijn betrokkenheid bij Red Light Jazz, een kleinschalig jazzfestival dat deze zomer voor het eerst plaatsvindt in het wallengebied, is voor de gemeente aanleiding om hier geen medewerking aan te verlenen. Dat wil zeggen: als de festivalorganisatie een vergunning of subsidie aanvraagt zal dit worden geweigerd. Uiteraard heb ik de gemeente gevraagd welk probleem of gevaar de gemeente ziet in mijn rol als bedenker en initiatiefnemer van Red Light Jazz. Het kostte de juridische afdeling op het stadhuis enige moeite om het antwoord op die vraag te bedenken. Uiteindelijk kwam de gemeente op 4 februari 2014 met volgende verklaring:

“Het probleem is hierin gelegen dat als Kaatee betrokken blijft bij Red Light Jazz, de organisatie van het festival in relatie staat tot Kaatee, terwijl de financieringsrelatie tussen de heer Kaatee en de heer Paarlberg onderwerp is geweest van een Bibob-onderzoek waarover het College van Beroep voor het Bedrijfsleven in maart 2012 in beroep uitspraak heeft gedaan in termen van ‘gevaar’’.  

De ambtenaren die de boodschap overbrachten vonden het ook ‘dubbel’, maar ja, dit is nu eenmaal het standpunt van het Bestuurlijk Overleg inzake Project 1012.

De gemeentelijke ombudsman, bij wie ik onlangs te rade ging, gaf aan dat het de beleidslijn van de gemeente is om ‘stevig positie in te nemen in zaken die ‘1012’ aangaan’, en dat bezwaar- en beroepsprocedures tegen de gemeente de geëigende  weg zijn om bezwaren kenbaar te maken voordat hij zich ermee kan bemoeien.

‘Dat moet je er soms voor over hebben’
Met Project 1012 beoogt de gemeente naar eigen zeggen het postcodegebied 1012, waartoe ook de Wallen behoren, te ontdoen van criminaliteit (‘opschonen’) en tegelijkertijd te upgraden. Het sluiten van bijna de helft van alle raambordelen is, naast het verminderen van coffeeshops en andere ‘criminogene functies’ zoals speelautomatenhallen, een belangrijk onderdeel van dat plan. 

Concreet startschot van Project 1012 was het opkopen van achttien prostitutiepanden van Charles Geerts in 2008. In zijn boekje ‘De Ontsluierde Stad’ onthulde initiator Lodewijk Asscher enkele jaren later hoe hij ’s ochtends bij een ontbijtje, samen met PvdA-coryfee en Parool-columnist Felix Rottenberg en Stadsgoedbaas Ronald Wiggers, de constructie bedacht om € 25 miljoen aan Geerts te kunnen betalen. Hoe dat voelde legde Asscher uit in De Telegraaf van 20 januari 2010:

‘Wat slecht voelt, is dat je met goed geld foute mensen uitkoopt. Dat was een dilemma dat we ook met de gemeenteraad wilden bespreken. Iedereen was unaniem voor, omdat we het gebied willen veranderen. Er moest iets gebeuren. Het liefst pak je alles af. Maar de wetgeving is te gebrekkig. Het is heel moeilijk te bewijzen dat het financieel niet deugt.  Het uitkopen voelde slecht, maar het doel is goed. Dat moet je er soms voor over hebben. Maar rijk was-ie al, Charles Geerts, vergis je niet.’

Het Parool, dat de taal van de gemeente spreekt als het gaat om de Wallen-aanpak, beweerde dat ‘Dikke Charles’ door deze deal van de Wallen was ‘verdreven’. Niets bleek minder waar. Geerts had op de Wallen nog elf panden in bezit met een seksbestemming, zo ontdekte NRC in 2008. Toch bleef Het Parool haar lezers ongestoord wijsmaken dat de gemeente Geerts van de Wallen had ‘verdreven’. In de politiek en in de media wordt zulke berichtgeving ‘framing’ genoemd, waarbij in dit geval het beeld moest beklijven dat Geerts niet zou deugen en dat de gespendeerde € 25 miljoen goed was besteed. De gemeente had Geerts een contractueel spreekverbod opgelegd over de deal, dus die kon en mocht niet reageren.

‘Nauwelijks geluisterd naar prostituees’
Wat de prostituees vonden van het plan om bijna de helft van alle werkplekken op de Wallen te laten verdwijnen, interesseerde de gemeente en ook Het Parool niet, want aan de dames van lichte zeden werd niets gevraagd. Dat deden Bas Merkx van Amsterdam Sociaal en UvA-socioloog Laurens Buijs wel. Zij ontdekten dat een overgrote meerderheid van de ondervraagde prostituees vreesde dat de PvdA-aanpak van de Wallen averechts werkt en juist zorgt voor méér vrouwenhandel, méér criminaliteit en méér illegale prostitutie.

“Het is ontluisterend dat er tot nu toe nauwelijks is geluisterd naar de vrouwen die achter de ramen staan, terwijl de politiek juist beweert voor hen op te komen,” concludeerde Buijs na zijn onderzoek.

1012 Inc
Inmiddels heeft Project 1012 de gemeente Amsterdam en de betrokken woningcorporaties vele tientallen miljoenen gekost en begint de gemeentekas aardig leeg te raken. In 2012 berekende onderzoeksbureau Akro Consult dat het opkopen van de resterende bordelen ongeveer 165 miljoen euro zou gaan kosten, waarbij de gemeente daarna naar schatting tussen de 49 à 63 miljoen euro aan planschade zal moeten betalen. Een ander onderzoeksbureau becijferde dat het kopen van de panden ‘slechts’ 105 à 116 miljoen zou kosten, maar kwam tot een veel hogere planschade: 72 à 91 miljoen euro.

Nu het geld goeddeels op is, werkt de gemeente aan de oprichting van een nieuwe investeringsmaatschappij genaamd 1012 Inc. om verdere investeringen in het Wallengebied mogelijk te maken. 1012 Inc. moet wallenpanden gaan opkopen, beheren en exploiteren om Project 1012 weer vlot te trekken.

‘Omkoping en witwaspraktijken rond ABN-kantoor Zuid-Oost’
Bouwbedrijf VolkerWessels en de Rabobank zijn genoemd als beoogde deelnemers aan 1012 Inc. Dat roept de vraag op hoe integer de gemeente Amsterdam en haar partners in ‘1012 Inc.’ eigenlijk zijn.

Donderdag 13 maart jl. berichtte het Financieel Dagblad namelijk over omkoping en witwaspraktijken rondbouw het ABN-kantoor in Amsterdam Zuidoost door een dochterbedrijf van bouwmagnaat Dirk Wessels. Ook AT-5 besteedde hier aandacht aan in ‘Omkoping en witwaspraktijken rond ABN-kantoor Zuid-Oost’:

Stel nu dat deze Dirk Wessels financiële of zakelijke banden heeft met VolkerWessels, het bouwbedrijf dat eerder betrokken was bij de Bouwfraude en thans door de gemeente wordt gepresenteerd als een van de participanten in ‘1012 Inc’. Wat voor gevolgen heeft dit voor de deelname van VolkerWessels aan ‘1012 Inc’? Dat lijkt me een aardige vraag voor journalisten om aan de gemeente te stellen.

Rabobank
De Rabobank is een andere 1012 Inc. partner die NV Stadsgoed straks van haar wallenpanden moet afhelpen en daarnaast nog meer panden in het gebied in handen moet zien te krijgen.

De Rabobank staat momenteel echter in het verdachtenbankje wegens het voor eigen gewin frauderen met de Liborrente en de Euribor. Als het aan advocaat Gerard Spong ligt, wordt de bank namens gedupeerde certificaathouders en misschien ook uit naam van pensioenverzekeraar PGGM vervolgd voor oplichting, valsheid in geschrifte, witwassen en deelneming aan een criminele organisatie.

Op 17 maart jl. kwam het nieuws naar buiten dat de Amerikaanse Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) een claim indient tegen de Rabobank voor het manipuleren van de Libor-rente. De Rabobank trof vanwege die fraude eerder een schikking met de Nederlandse Bank en de Britse en Amerikaanse toezichthouders voor 774 miljoen euro.

Moet de gemeente wel zo blij zijn met deelname van de Rabobank aan 1012 Inc.? Je zou haast denken van niet, nu bestuurders een verband hebben weten te construeren tussen Red Light Jazz en Paarlberg (dat is op zich al een hele prestatie) en dit aanleiding vinden om het culturele evenement op geen enkele wijze te faciliteren.

De gemeente en Willem Endstra
De gemeente is zelf niet altijd even kieskeurig als het gaat om bedrijven met wie zij een relatie aangaat, of aan wie zij vergunningen verleent. Ondanks innige banden met ‘onderwereldbankier’ Willem Endstra en diens vastgoedbedrijf, mocht Endstra’s huisaannemer Midreth het Stedelijk Museum verbouwen. De gemeente had immers zelf een relatie met de familie Endstra.

In 2004 onthulde NRC dat de gemeente huurder was van Endstra’s vastgoed. Volgens de krant zou de gemeente dat zelf niet hebben geweten maar werd zij hiervan op de hoogte gesteld door justitie. Het betrof het kantoorgebouw op de Dam waar de Gemeentelijke Kredietbank Amsterdam (GKA) is gehuisvest. De gemeente huurt dat gebouw van een dochterbedrijf van Heerfur BV, dat toen (of misschien nog steeds) deel uitmaakte van het Endstra-concern.

Nadat de gemeente hiermee was geconfronteerd, noemde een woordvoerder dat ‘geen wenselijke situatie’. Maar voordat Endstra Heerfur BV en haar dochters in handen kreeg, was Heerfur van Jan-Dirk Paarlberg en huurde de gemeente het kantoorgebouw dus van Paarlberg. Kennelijk was dat toen wel een wenselijke situatie.

Vanavond om 20.50u op Nederland 2 besteedt Brandpunt Reporter aandacht aan ‘De Slag op de Wallen’. Op 3 april volgt deel 2.