Hoe de gemeente naar de pijpen danste van een Amsterdams speelhallenkartel
Begin 2018 krijgt een gemeenteambtenaar een tip van een tot nog toe onbekend gebleven persoon om de vergunningaanvraag voor mijn gesloten speelhallen op een andere manier te frustreren: door die vergunningen aan te merken als ‘schaarse vergunningen’. Acht maanden later kondigt burgemeester Halsema een heel nieuw vergunningenbeleid aan voor speelhallen in de stad. Vijf maanden daarna organiseert de gemeente een overleg waarin exploitanten hun zorgen kenbaar mogen maken aan de burgemeester en vragen kunnen stellen. Ook de koper van mijn speelhallen werd ‘van harte uitgenodigd’ om de bijeenkomst met de burgemeester bij te wonen. Het nieuwe schaarse vergunningenbeleid beoogt de gesloten Amsterdamse speelhallenmarkt open te breken. Andere exploitanten moeten ook een kans krijgen om een speelhal te beginnen, had de burgemeester uitgelegd. La Lau is zo’n nieuwe exploitant. Vanzelfsprekend is hij uitgenodigd voor het overleg dat hem aangaat. Maar dan trekt de gemeente de uitnodiging ineens in. ‘Bij nader inzien en na intern overleg’ is La Lau plotseling niet meer welkom. Merkur Casino, gevestigd in het monumentale Cineac-gebouw in de Reguliersbreestraat waar het overleg met de burgemeester plaatsvindt, legt La Lau zelfs een ‘preventief’ huisverbod op. Dat niet alleen, de directie van Merkur waarschuwt zelfs de politie voor een ‘geweldsexplosie’ ingeval de nietsvermoedende koper van mijn speelhallen toch zou verschijnen, ondanks het huisverbod. Allemaal met medeweten van de gemeente dat kennelijk naar de pijpen danst van het Amsterdamse speelhallenkartel. Zie Schaarse vergunningen, deel 1.
Politie
Diana Burggraaf, de buurtregisseur van het Rembrandtsplein en omstreken op wiens bureau de melding van een mogelijke ‘geweldsexplosie’ op 8 maart 2019 in Merkur Casino belandt, raakt er niet van ondersteboven. Daarvoor draait ze al te lang mee bij de politie. Een geweldsexplosie tijdens een overleg met de burgemeester is weliswaar een serieuze dreiging, maar om nu gelijk politiebeveiliging te gaan regelen voor de burgemeester.
De waarschuwing voor een ‘geweldsexplosie’ rijmt niet met de omschrijving ‘nette verzorgde heer van middelbare leeftijd’ en de afbeeldingen van de sympathiek ogende persoon op het huisverbod van Merkur. Eerst maar eens nagaan hoe serieus die dreiging werkelijk is, denkt de buurtregisseur. Ze achterhaalt het telefoonnummer van La Lau en belt hem op. Burggraaf spreekt zijn voicemail in want La Lau neemt niet op. Als La Lau even later terugbelt vindt het merkwaardige telefoongesprek plaats dat in Schaarse vergunningen (1) is weergegeven.
Aangifte
Na het telefoongesprek met La Lau concludeert de buurtregisseur dat Merkur een valse melding van mogelijk geweld heeft gedaan bij de politie en het politieapparaat willens en weten heeft misbruikt. Voor hetzelfde geld had een andere agent van Bureau IJ-tunnel de melding behandeld en een heel peloton agenten naar Merkur gestuurd, of La Lau misschien wel preventief gearresteerd.
Op 12 maart 2019 doet La Lau op aanraden van de buurtregisseur aangifte tegen de directie van Merkur Games Casino BV wegens belediging, smaad, en het schenden van zijn eer en goede naam. Als La Lau de politie na maanden van stilte vraagt naar de stand van zaken, krijgt hij te horen dat de officier van justitie het niet de moeite vond om de aangifte van La Lau in behandeling te nemen. .
Hans Wiedeler
Op 18 april 2024 is voormalig directeur en voormalig mede-eigenaar van Speelautomatenhal Molensteeg 1 BV Hans Wiedeler als getuige gehoord in mijn strafzaak Terrel. Wiedeler is sinds 2016 met zijn pleegzoon Mike de Waal eigenaar van Lucky Flipper, een speelautomatenhal aan de Nieuwendijk, een drukke winkelstraat in het centrum van Amsterdam. Twee jaar na die overname kregen ook zij onverwacht de brief van de burgemeester van 1 oktober 2018 onder ogen waarin het nieuwe vergunningenstelsel werd aangekondigd.
Lucky Flipper was uiteraard samen met alle andere Amsterdamse speelhallen, met uitzonderling van mijn twee hallen, vertegenwoordigd bij het overleg met de burgemeester op 8 maart 2019 in Merkur Casino. Op 18 april 2024 verklaarde Wiedeler bij de rechter-commissaris:
‘Ik zit in de Amsterdamse Automaten Alliantie. Die is in het leven geroepen na de brief van de burgemeester van 1 oktober 2018 over de vergunningen. Marcel of La Lau heeft zich bij ons aangemeld om zich bij ons aan te sluiten. Ik weet niet meer wie van de twee. De alliantie heeft besloten dat niet te doen. Fred Teeven was de voorzitter en hij vertegenwoordigde ons bij de burgemeester. Toen is besloten La Lau niet toe te laten bij de alliantie. Ik denk dat het La Lau was, ik weet het niet zeker.’
Fred Teeven
Hans heeft de klok horen luiden en weet duidelijk niet van de hoed en de rand. Dat hij geen wetenschap heeft van het schimmige spel dat is gespeeld om La Lau ‘bij nader inzien en na intern overleg’ buiten te sluiten, pleit voor hem.
La Lau heeft zich niet aangemeld bij de Alliantie zoals Hans denkt. Ik ook niet. De gemeente had La Lau ‘van harte uitgenodigd’ om het overleg van de burgemeester met de AAA bij te wonen, maar dat viel kennelijk niet in goede aarde bij Teeven en enkele AAA-leden. Die dulden blijkbaar geen nieuwe ondernemers in hun midden. De gemeente, nota bene de initiatiefnemer van het overleg, is toen opgedragen de uitnodiging van La Lau met een smoesje weer in te trekken.
Scheve schaats
Als Fred Teeven de voorzitter is van die club, wil je daar als nette exploitant helemaal niet bij horen. De man reed jarenlang een scheve schaats in overheidsdienst. In de jaren ’90 legde de Parlementaire Enquêtecommissie Van Traa zijn rol al bloot bij illegale drugsimporten door politie en justitie. Dat waren toen ontoelaatbare opsporingsmethoden. Dat zijn het nog steeds.
VAN
Dat uitgerekend Fred Teeven tot voorzitter is benoemd van de AAA is daarom opmerkelijk. Als officier van justitie heeft Teeven – tot hij medio 2006 een overstap maakte naar de politiek – er indirect aan bijgedragen dat ik in februari 2008 door de VAN, de landelijke speelautomatenbranchevereniging, ben geroyeerd. De VAN heeft mij uit het lidmaatschap ontzet vanwege een veroordeling op 21 december 2007 in eerste aanleg in het Kolbak-proces, waarin Teeven in het begin aanklager was. De rechtbank achtte mij schuldig aan één onderdeel van de omvangrijke tenlastelegging waarvoor het OM 3 jaar cel had geeist.
Volgens de rechtbank Haarlem was ik medeplichtig aan het witwassen van een contant geldbedrag ad. € 250.000,-. De rechtbank veroordeelde mij tot vijf maanden celstraf, die ik op dat moment al in voorarrest had uitgezeten. Ik ging onmiddellijk in beroep.
Het hoofdbestuur van de VAN heeft zich na het vonnis twee maanden beraden of die veroordeling gevolgen moest hebben voor mijn lidmaatschap. Jazeker, concludeerde het VAN-bestuur. In niet mis te verstane bewoordingen schreef de toenmalig voorzitter van de branchevereniging, mw. mr. Annette Kok, in de royementsbrief:
‘De vermeende malafide activiteiten waaraan u blijkens de veroordeling heeft meegewerkt, brengen de vereniging en haar leden zeer ernstige schade toe en zijn zeer nadelig voor de beeldvorming rondom de reputatie en integriteit van de leden en de branche als geheel. Hoewel u tegen de uitspraak van de Rechtbank in Hoger Beroep bent gegaan, is het Hoofdbestuur van mening dat deze veroordeling thans niet zonder gevolgen kan blijven.’
Mijn pleidooi op 11 juni 2008 tijdens een Algemene Ledenvergadering van de VAN in evenementencentrum Hart van Nederland in Nijkerk om af te zien van het royement en het hoger beroep af te wachten, oogstte luid applaus van veel collega-exploitanten in de zaal. Het mocht niet baten. De meerderheid van de leden stemde in met het royement.
Nadat ik op 3 juli 2009 ook van dat ene onderdeel van de tenlastelegging was vrijgesproken, bleef het stil van de zijde van de branchevereniging. Geen excuusbrief of een uitnodiging van de VAN om weer lid te worden. Niets van dat alles. Tussen mij en de branchevereniging kwam het niet meer goed.
Teeven als officier van justitie
Toen hij nog officier van justitie was, heeft Teeven mij tweemaal – zonder succes – vervolgd. Op 11 mei 2006, tijdens de eerste drukbezochte openbare pro-forma zitting in het Kolbak-proces, bestempelde aanklager Teeven mij publiekelijk als ‘de minister van Financiën van Holleeder’. De Telegraaf berichtte er de volgende dag over. De kwalificatie werd daarna vaak herhaald in de media. Anderhalf jaar later zou een woordvoerder van het OM in actualiteitenprogramma Nova ontkennen dat de kwalificatie ‘minister van Financiën van Holleeder’ afkomstig was van het OM.
Op 22 mei 2006, 11 dagen na de pro-forma zitting, speurde Teeven in een parkeergarage, en daarna in ons appartement in Amsterdam Oud-Zuid naar twee lijken die daar volgens een tipgever zouden zijn verborgen. Ze zouden zijn ingemetseld achter een dubbele muur. Zelden stond een officier van justitie zo voor schut als die avond toen hij de bizarre zoektocht lachend als een boer met kiespijn moest afblazen.
Geheime deal
In 1998 sloot Teeven een geheime deal met Heineken-ontvoerder Cor van Hout die al zijn bezittingen in Alkmaar mocht houden als hij maar niet in hoger beroep ging tegen zijn veroordeling in het Citypeak-onderzoek. Dat zijn nog eens mooie deals voor een crimineel.
De voormalig staatssecretaris van het ministerie dat toen nog Veiligheid en Justitie heette i.p.v. Justitie en Veiligheid, sloot eveneens een mooie deal met Cees H.. De crimineel kreeg 4,7 miljoen gulden aan inbeslaggenomen geld terug en de belastingdienst en de FIOD hadden het nakijken. De deal ging de geschiedenisboeken in als de ‘Teeven-deal’.
Als Teeven zulke prachtige deals weet te regelen voor criminelen kan hij dat ook voor ons doen, zullen de Amsterdamse speelhalexploitanten hebben gedacht. Mooi clubje bij elkaar.
Buitengesloten
Als voorzitter van de AAA zal Teeven er lucht van hebben gekregen dat de koper van mijn speelhallen door de gemeente was uitgenodigd voor het overleg met de burgemeester op 8 maart 2019 in Merkur. Teeven of iemand anders van de AAA heeft toen geroepen: La Lau mag er niet bij zijn. De werkelijke reden waarom niet, blijft mistig. Ander dilemma: hoe leg je aan iemand die ‘van harte’ door de gemeente is uitgenodigd uit dat hij plotseling niet meer welkom is?
Iemand heeft toen bedacht: laat de gemeente La Lau maar een bericht sturen dat het overleg alleen is bedoeld voor de exploitanten die al een vergunning hebben en niet voor nieuwkomers. Daarmee zal Teeven de gemeenteambtenaar die La Lau had uitgenodigd hebben opgezadeld.
In plaats van een overleg van de burgemeester met de belanghebbenden van alle 21 te verlenen speelhalvergunningen in Amsterdam, werd de belanghebbende van 2 van die 21 speelhallen dus uit- en buitengesloten. Die moest zijn informatie over het nieuwe beleid maar op een andere manier zien te krijgen, waarop gemeenteambtenaar Yvette Nagel Seirawan La Lau op 5 maart 2019 mailde dat hij ‘bij nader inzien en na intern overleg’ niet meer welkom was bij het overleg op 8 maart 2019.
Dat een Amsterdams speelhallenkartel de gemeente opdraagt een nieuwe exploitant buiten te sluiten, deugt natuurlijk van geen kant. De manier waarop dit is gebeurd is helemaal schandalig. Eigenlijk zouden voor straf alle vergunningen moeten worden ingetrokken van de speelhallen die tot het kartel behoren, zodat alleen nog twee speelhallen op de Wallen overblijven.
Landelijk Bureau Bibob
Toeval of niet, het Landelijk Bureau Bibob legde op dat moment net de laatste hand aan weer een nieuw bij elkaar gerommeld Bibob-rapport. Dat rapport zou op 21 maart 2019 tegelijk naar de gemeente Amsterdam én naar de Kansspelautoriteit worden gezonden om de verkoop van mijn speelhallen aan La Lau te frustreren. Ik sluit niet uit dat Teeven, via oude contacten bij het OM, daarvan op de hoogte is geweest.
Merkur
Dat Merkur La Lau op 5 maart 2019 een ‘preventief’ huisverbod heeft opgelegd voor het geval de nieuwe speelhalondernemer toch bij het overleg zou verschijnen, je kunt immers niet weten, is typisch een bedenksel van Teeven. Zoiets verzint de directie van Merkur niet. Die kent La Lau helemaal niet. Teeven zal Merkur hebben geadviseerd: ‘Leg die man gewoon een huisverbod op, schrijf maar op dat je bang bent voor een geweldsexplosie of zo, en meldt dat aan de politie’. Een onzinverhaal, in elkaar gezet door iemand die daar patent op heeft. Dat verklaart ook waarom de officier van justitie niets met de aangifte van La Lau tegen Merkur heeft gedaan. Daar zal Teeven ook vast de hand in hebben gehad.
Overgangstermijn opgeschort
Het overleg met de Amsterdamse speelhalexploitanten in Merkur leidde er uiteindelijk toe dat de burgemeester de overgangstermijn naar het nieuwe beleid met een jaar heeft verlengd tot 1 september 2022.
Speelautomatenhallenbeleid
In de nieuwe Verordening kansspelautomaten en speelautomatenhallen van 18 maart 2022 is vermeld dat Amsterdam een maximum aantal vergunningen voor speelautomatenhallen hanteert. En ook dat de gemeente geen exploitatievergunningen meer verleent voor onbepaalde tijd. De looptijd van een vergunning is, in overleg met de branche en met andere belanghebbenden, uiteindelijk niet vastgesteld op 3 of 5 jaar, maar op 15 jaar. De nieuwe vergunning van bestaande speelhalexploitanten loopt zodoende van 2022 tot 2037.
Hoofdlijnen nieuwe vergunningprocedure
In artikel 3 van de nieuwe verordening zijn de hoofdlijnen van de vergunningprocedure weergegeven. Een van die hoofdlijnen luidt: de bestaande exploitatievergunningen blijven naar verwachting gelden tot uiterlijk 1 oktober 2033. Omdat de bestaande exploitatievergunningen conform de nieuwe verordening blijven gelden tot uiterlijk 2033, kunnen eerder geen nieuwe vergunningen meer worden aangevraagd voor het exploiteren van de speelhallen op de adressen Molensteeg 1 en Oudezijds Achterburgwal 30. Zowel in de beroepsprocedure van La Lau tegen de buitenbehandelingstelling van zijn vergunningaanvragen door de burgemeester, als bij ons gezamenlijke beroep tegen het beoogde speelhalverbod in mijn panden in het nieuwe bestemmingsplan Winkeldiversiteit Centrum 2, hebben woordvoerders van de gemeente betoogd dat op basis van de nieuwe verordening tot 2033 geen nieuwe aanvragen voor een speelhal in Amsterdam in behandeling worden genomen.
‘Pas op je 78e met pensioen’
In maart 2022 verscheen in De Telegraaf het artikel ‘Pas op je 78e met pensioen’ over de nieuwe verordening. Daarin reageren Hans Wiedeler en een woordvoerder van de gemeente op het nieuwe beleid dat de verkoop van een speelhal in Amsterdam moeilijker zo niet onmogelijk maakt. De woordvoerder van het College van Burgemeester en Wethouders legt uit wat de gevolgen zijn:
‘Verplaatsen of verkopen aan een hele nieuwe partij is niet mogelijk. Want er moet dan een nieuwe vergunning verleend worden en dat mag nu niet meer ‘onderhands’. Die vergunningen moeten in de markt worden gezet en transparant verdeeld worden, en dat doen we pas na het verstrijken van de overgangstermijn.’
Die overgangstermijn loopt volgens De Telegraaf in 2037 af. Dat heeft de gemeente toch maar mooi bereikt met het nieuwe vergunningenstelsel.
Verordening aanvechtbaar
De uitspraken in de reeds gevoerde gerechtelijke procedures die verband houden met de verkoop van mijn speelhallen, vielen tot nog toe allemaal uit in het voordeel van La Lau. De beperking in de nieuwe ‘Verordening kansspelautomaten en speelautomatenhallen’ dat vóór 2033 geen nieuwe aanvraag kan worden ingediend, is gewoon bestuursrechtelijk aanvechtbaar. Je zou bij wijze van spreken nu al een nieuwe vergunning kunnen aanvragen, die dan wordt geweigerd op grond van de nieuwe verordening. Tegen die beschikking kan vervolgens bezwaar worden gemaakt waarbij via exceptieve toetsing meteen de rechtmatigheid van de verordening aan de orde kan worden gesteld. Als het ‘rustig afwachten en uitroken’ door de overheid, ondanks alle gerechtelijke uitspraken in het voordeel van La Lau, maar blijft doorgaan, is dat het overwegen waard.