De ‘gekte’ in het Amsterdamse Red Light District moet stoppen vindt Els Iping, oud-wethouder en voormalig voorzitter van stadsdeel Centrum voor de PvdA. Daarom richtte zij op 11 augustus 2021, samen met oud-fractievoorzitter voor de VVD in stadsdeel Centrum Antoine Jacques Godefroid Sebastien Marie van Hellenberg Hubar, Stichting Stop de Gekte op. De stichting omschreef de eeuwenoude prostitutiebuurt van Amsterdam onlangs in een brief aan de rechtbank (om te voorkomen dat de vervroegde sluitingstijden worden teruggedraaid), als een woonbuurt die is uitgegroeid tot een internationale massa-attractie.

Boos
Stichting Stop de Gekte komt op voor meer dan 1200 bewoners die een petitie hebben ondertekend en hun leefgebied terugeisen. Met rode stipjes op een plattegrond van de stad is op de website van Stop de gekte aangegeven waar die boze bewoners allemaal wonen: voor het merendeel niet op de Wallen.

De ‘meer dan 1200’ bewoners’ zijn boos omdat de gemeente niet bereid is om wat naar hun idee de oorzaak is van de drukte weg te nemen: prostitutie en coffeeshops. Maatregelen waar bewoners om hebben gevraagd, zoals het sluiten van prostitutieramen en de invoering van een ingezetenencriterium voor coffeeshops (zodat een coffeeshop alleen toegankelijk is voor klanten die in een Nederlandse gemeente staan ingeschreven), blijven uit.

De maatregelen die wél door de gemeente zijn genomen om de overlast op de Wallen terug te dringen, werken volgens Stichting Stop de Gekte niet, of gaan niet ver genoeg. En de komst van een Erotisch Centrum in stadsdeel Zuid, waar de stichting een voorstander van is omdat het sluiting betekent van 100 ramen op de Wallen, laat te lang op zich wachten. Er moet nú iets gebeuren!

Wie is Els Iping?
De motor achter Stichting Stop de Gekte is Els Iping. Wie is zij? Wat is haar achtergrond? Tussen 2002 en 2006 was Iping wethouder voor de PvdA in stadsdeel Centrum en verantwoordelijk voor bouwen, wonen, stedelijke ontwikkeling, zorg en welzijn, onderwijs, cultuur en openbare ruimte.

In 2004, toen de rosse buurt nog bijna 500 prostitutieramen telde, vond Iping de Wallen ‘een buurt om trots op te zijn’, zo stelde zij in het eerste Wallenjournaal van stadsdeel Centrum. Ook toen al wilde de gemeente concrete stappen zetten ‘om het kwetsbare evenwicht in het Wallengebied te versterken en te verbeteren’.  

Project 1012
In april 2006 werd Iping voorzitter van stadsdeel Centrum. Als bestuurder was ze nauw betrokken bij het door haar PvdA-collega Lodewijk Asscher geïnitieerde Project 1012.

Als voorzitter van het stadsdeelbestuur zette Els Iping (PvdA) zich in 2009 onder meer in voor het kortstondig verhuren van (sociale) huurwoningen door grote hotels in het centrum; hotels als Barbizon Palace en Grand Hotel Krasnapolsky konden op die manier hun hotelactiviteiten uitbreiden. Om dat te realiseren kreeg Iping hulp van PvdA-wethouder van de centrale stad Hans Gerson. Het ging om een bestemmingswijziging van een aanzienlijk aantal kleine appartementen in de binnenstad.

Het voorzitterschap van Iping eindigde in 2010 met een royaal afscheidsfeestje dat 22.362 euro kostte, zo berichtte AT5 op 25 september 2010.

Vertrutten
Behalve het lokale nieuws haalde Iping ook de landelijke pers met een streng terrassenbeleid in de hoofdstad. Onderdeel van haar Terrasnota waren zogenoemde ‘Iping-punaises’; metalen pinnen die op straat moesten komen om de grens van een terras van een horecabedrijf te markeren.

Terrasgasten met een drankje mochten van Iping geen stap buiten die grens zetten. Toen medio 2008 het rookverbod werd ingevoerd in de horeca, leidde dit tot overlast van buiten drinkende en rokende cafébezoekers. Om die overlast te beteugelen werd daar heel streng op gehandhaafd. Dat riep bij veel Amsterdammers weerstand op. Die beschuldigden Iping ervan de stad te vertrutten. Sindsdien is ‘vertrutten’ onlosmakelijk verbonden aan Els Iping.  

Ai! Amsterdam
Om de door Iping in gang gezette vertrutting van de stad tegen te gaan werd Ai! Amsterdam opgericht. Op 10 juli 2009 organiseerde de actiegroep op de Noordermarkt een ‘staand drinken demonstratie’ tegen het beleid van Iping. De oproep om te komen demonstreren luidde:

Geef de stad terug aan de Amsterdammers!

Buiten alleen drinken als je zit. Sluitingstijden verder vernauwen. Geen verwarming op terrassen (want stel je voor dat we het gezellig krijgen). En waar gaat het heen met de Wallen? Nog een PC winkel gebied met ná 21.00 uur niemand meer op straat; ook geen toerist. Terrasreclame verbieden en de binnenstad versoberen. Belachelijke straffen en proeftijden voor horecaondernemers. De Jordaan als stiltegebied…

Wat is er aan de hand en wie heeft hier om gevraagd!? We worden door de gemeente als een stel kinderen behandeld en toegesproken als het gaat om wonen, werken, maar vooral ontspannen in onze mooie stad.

Amsterdam, ooit het centrum van de wereld. Waar Rembrandt zijn roem vergaarde, Michiel de Ruyter zijn reizen begon, de grote filosofen Descartes en Spinoza hun belangrijkste werken schreven en waar na Parijs als tweede stad ter wereld stadsverlichting werd aangelegd. Vooruitstrevend waren we toen. En nu… anno nu lijkt Amsterdam meer op een provinciedorp dan op een internationaal aansprekende metropool.

De stad is van ons allemaal, maar lijkt te worden ingericht en bestuurd naar het inzicht van een enkeling. En dat inzicht delen wij niet. Daarom is het platform Ai Amsterdam opgericht; met als doel de leefbaarheid en het plezier in de stad terug te krijgen. Tevens zetten wij grote vraagtekens bij een aantal beleidsplannen en onlangs ingezette stadsprojecten en willen die nogmaals ter discussie stellen.

Wij vragen jullie, de bewoners en bezoekers van Amsterdam, om met ons een halt toe te roepen aan het ambtelijke doordraaien. En Els Iping in het bijzonder. Amsterdam moet wel gewoon Amsterdam kunnen blijven. Een fantastische plek waar juist vrijheid in leven en ondernemen al eeuwen lang hoog in het vaandel staat. Daar mogen een paar politieke ego’s niets aan kunnen veranderen.

Als kick off organiseren we vrijdag 10 juli aanstaande een groot staand terras ergens in de binnenstad. Komt allen, we hebben beperkt drinken, dus neem zelf ook wat mee. Schrijf je in om Ai! Amsterdam te steunen! Kijk vrijdagochtend op deze site waar de actie plaats gaat vinden. Wees erbij als je stad je lief is!

Met gefrustreerde groet,

Ai Amsterdam

Op 29 mei 2019 beaamt Iping in het NRC-artikel ‘Het gemor in Amsterdam breidt zich alleen maar uit’ dat ze vroeger het verwijt kreeg de stad te ‘vertrutten’. ‘Tegenwoordig zeggen ze: je was je tijd vooruit,’ stelt Iping trots.

Aurelio
Vanwege haar ervaring en kennis op het gebied van stedelijke ontwikkeling, monumenten en openbare ruimte, is Iping na haar kostbare afscheidsborrel bij de gemeente alweer vele jaren werkzaam voor vastgoedprojectontwikkelaar Aurelio. In Team-Aurelio heeft Iping ‘Strategie, Beleid & Regelgeving’ in haar portefeuille.

VVAB
Behalve gemeentebestuurder is Iping ook bestuurder geweest bij de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB). In 2021 hebben VVAB-leden zich verzet tegen haar herbenoeming vanwege belangenverstrengeling. ‘Haar lobby- en ander werk ten dienste van het hotelwezen en de horeca, met name in de binnenstad,’ was volgens de meerderheid van de leden strijdig met de standpunten van de VVAB ‘inzake het herstel van het gemengde karakter en de leefbaarheid van onze monumentale binnenstad. Die balans is ernstig verstoord door het pretpark-toerisme en de VVAB verzet zich hevig tegen de toename van het aantal hotels en hotelbedden.’

Belangenverstrengeling
Dat Els Iping, of all people, de contactpersoon was van de werkgroep Balans, aangesteld om namens de vereniging de balans in de stad te bewaken, noemde VVAB-lid Albertien Pareau Dumont in een ingezonden brief aan het bestuur een ‘gotspe’. In een toelichting wijst Pareau Dumont het bestuur erop dat Postcodegebied 1012 in 2013 al meer hotelbedden had dan bewonersbedden, terwijl het SOHO House, waar Iping eveneens bemoeienis mee heeft gehad, en Hotel W toen nog niet eens bestonden. Airbnb evenmin. Iping zou eveneens betrokken zijn geweest bij de komst en uitbreiding van Hotel Droog in de Staalstraat, bij haar om de hoek.

Bij de stemming over de herverkiezing van Els Iping werden volgens de notulen van de ALV van 25 januari 2021 in totaal 39 stemmen uitgebracht, waarvan 26 stemmen tegen haar herbenoeming, 11 voor en 2 blanco.

Een half jaar na haar gedwongen afscheid bij de VVAB – omdat ze in strijd met de visie van de VVAB had gelobbyd voor hotels – richtte Iping Stichting Stop de Gekte op om een einde te maken aan de overlast van toeristen. Enige hypocrisie kan haar in elk geval niet worden ontzegd.

‘In de omgeving van de Wallen’
Iping geeft toe, onder andere in Stadsdeel Nieuws, dat ze ‘in de omgeving van de Wallen’ woont, dus niet op de Wallen zélf. Ze is woonachtig aan de Kloveniersburgwal, waar ook Stichting Stop de Gekte is gevestigd. Daar kan zij onmogelijk overlast van toeristen ervaren. Iping is echter behept met karaktertrekken waar wel meer PvdA’ers last van hebben: voor anderen willen bepalen wat goed voor hen is en een gebrek aan respect voor ondernemers. Vanwege dat laatste botste Iping als stadsdeelbestuurder vaak met VVD’ers toen die partij zich nog hard maakte voor ondernemers in de stad.

VVD
De naam Iping had destijds op VVD’ers het effect van een rode lap op een stier, meldde Het Parool op 29 september 2007. De krant beschrijft in een artikel over een onderhoud van Frits Huffnagel, toen wethouder van Economische Zaken, met Els Iping op zijn werkkamer in de Stopera. Huffnagel had de bestuurder van stadsdeel Centrum ontboden vanwege haar kruistocht tegen vlaggen in de binnenstad waarmee ze de horeca het leven zuur maakte. ”Ze reageerde zo belachelijk,” herinnert Huffnagel zich dat gesprek, dat hij op een gegeven moment riep: “Eruit, Iping! Ga mijn kamer uit!”  

‘Rampzalig’
Ook bij veel Amsterdamse ondernemers en hun belangenbehartigers stonden bij het horen van de naam Iping de nekharen overeind. ”Ze bedrijft dorpspolitiek, ze heeft een tunnelvisie en beschouwt het centrum als een plaats voor kleuters en pensionado’s,’‘ stelde Paul Hermanides als voorzitter van de Amsterdamse afdeling van Koninklijke Horeca Nederland over Iping. ”Het is hier geen Staphorst. Ze streeft de rust van een dorp na,” vond Ferry Houterman van haar als voorzitter van MKB Amsterdam. ”Ze heeft nul komma nul feeling met de horeca. Rampzalig,” oordeelde CDA’er en oud-deelraadslid Michael Veling over Iping.

De grootste tegenstrever van Iping in het stadsdeelbestuur was Anne Lize van der Stoel (VVD). Maar zelfs Van der Stoel, toch een bestuurder met een stevig karakter, was niet bestand tegen de strapatsen van de eigenwijze Iping en gooide uiteindelijk de handdoek in de ring.

Teun van Hellenberg Hubar
Vreemd genoeg kan Iping het wel goed vinden met Teun van Hellenberg Hubar. De voormalig VVD-fractieleider van de stadsdeelraad Centrum is medeoprichter van Stichting Stop de Gekte. In tegenstelling tot Iping woont Hubar wel op de Wallen, namelijk in een gebouw dat is gelegen tussen de Oudezijds Voorburgwal en de Oudezijds Achterburgwal. Op die plek stond ooit het in 1983 uitgebrande entertainmentcomplex Club 26 van Maurits ‘Zwarte Joop’ de Vries. Na de brand zijn daar luxe koopappartementen voor in de plaats gekomen. Jan Otten woonde in de laatste jaren van zijn leven in hetzelfde koopappartementencomplex, met een ingang aan de relatief rustige Oudezijds Voorburgwal.

Mogelijk heeft een jarenlange afgunst of aversie tegen Jan Otten en Casa Rosso Hubar en Iping samengebracht, wie zal het zeggen. Hubar stelde namelijk alles in het werk om het woongenot van Jan te verzieken toen de wallenondernemer boven zijn eigen peepshow ‘Sex Palace’ ging wonen. Als Jan zijn scootmobiel in de algemene ruimte van het appartementencomplex wilde parkeren, maakte Hubar bezwaar, zoals Hubar overal bezwaar tegen maakte waar het Jan Otten of Casa Rosso betrof. Of het nu een plan was voor een luxe nachtclub op de begane grond van het gebouw, in plaats van de huidige peepshow, of het bouwen van publieke toiletten in mijn pand ernaast. Zodra Hubar ermee bekend werd, klom hij in de pen, maakte bezwaar en stookte medebewoners op tegen Jan en tegen Casa Rosso.                     

BNR Nieuwsradio
Begin juni van dit jaar was Els Iping te gast in een podcast van BNR Nieuwradio. Daar werd Iping omschreven als iemand die niet strijdt tegen de toeristen maar eigenlijk tegen de ondernemers die geld verdienen op de Wallen. Iping beaamde dat volmondig en vulde aan: “…die alleen maar geïnteresseerd zijn in geld. En moet je kijken hoe de media reageren als zo’n exploitant doodgaat. Dat is het een held, een jongen van de gestampte pot. Het is alleen maar geld verdienen. Het is een exploitatiemodel.”

Met haar uitspraak in de podcast van BNR op 3 juni 2024, refereerde Iping aan berichten in de media over Jan Otten na zijn overlijden op 23 mei 2024. Die positieve berichtgeving irriteerde haar, want je mag van Iping best een bedrijf hebben op de Wallen, maar je mag er niets aan verdienen.

Belanghebbende
In Nederland hoef je maar een stichting op te richten, een toepasselijke doelstelling op te nemen in de statuten en wat brieven te schrijven, en je bent in de ogen van de rechtbank belanghebbende in een gerechtelijke procedure van ondernemers die protesteren tegen het beleid van de overheid. Op die manier kun je als actiegroep je stem laten horen in de rechtszaken van ondernemers die opkomen voor hun belangen.

Zo heeft de rechtbank Amsterdam Stichting Stop de Gekte als belanghebbende aangemerkt in de beroepsprocedure die verschillende ondernemers op de Wallen tegen de gemeente hebben aangespannen tegen de vervroegde sluitingstijden. Sindsdien bemoeit de stichting zich met brieven aan de rechtbank en op zitting met die rechtszaak.

In een brief van 19 augustus 2024 hield Stichting Stop de Gekte de rechtbank voor dat bewoners hebben gezien ‘hoe de buurt de laatste jaren is veranderd van een gemengde binnenstadbuurt met op bewoners gerichte bedrijvigheid, en een aanbod van raamprostitutie en horeca voor Amsterdammers, naar een gebied waar elke dag duizenden toeristen langs de ramen trekken en een deel van de bezoekers afkomt op het imago van seks en drugs, zich slecht gedraagt en voor onaanvaardbare overlast zorgt.’   

‘Themapark met sex en drugs als rode draad’
Dat het Amsterdamse Red Light District ooit een uitsluitend op bewoners gerichte bedrijvigheid met horeca voor uitsluitend Amsterdammers kende zoals Stop de Gekte suggereert, is niet waar. Het Amsterdamse Red Light District is niet pas sinds kort wereldberoemd om wat er allemaal te beleven valt.

Ter illustratie van de onwaarheden die Stichting Stop de Gekte ten overstaan van de rechtbank heeft verkondigd, volgt hierna een citaat uit het boekje ‘Uit de brand’ uit 1996 dat de geschiedenis van het Sint Janshuis aan de Oudezijds Achterburgwal beschrijft:

‘Een willekeurige avond aan de Oudezijds Achterburgwal.(…) De gracht verwerkt een gestage stroom toeristen – de meeste zijn kijkers, geen klanten – die wel eens van dichtbij willen zien hoe de Amsterdamse hoeren hier in alle openlijkheid hun diensten aan de man brengen. Groepjes Japanners lachen besmuikt, hier en daar een opgewonden gezicht en natuurlijk ontbreken op deze avond ook de luidruchtige vrijgezellenfeestjes en kluitjes drinken Britten niet met hun schorre, dorstige kelen. Een levendige buurt, zou een makelaar stellen. Zeker op zomeravonden, als het hier wel een verstrooiend themapark lijkt met sex en drugs als rode draad. Juist daarom zijn de noordelijke Burgwallen nou niet direct een plek waar je als woningzoekende als eerste aan denkt, op zoek naar geschikte leefruimte in de stad.’  

                (…)

‘Halverwege de jaren zestig kwam, tegelijk met het massatoerisme en de drugs, een geleidelijke ommekeer. De Wallen kregen langzamerhand de wereldberoemde naam die ze nu nog hebben, als red light district van Amsterdam, de stad waar alles te koop is. Een toevloed van bezoekers en dollars maakte, dat de Wallen aantrekkelijker werden voor grootschaliger illegale ondernemingen en speculanten in baksteen.’

Uitgaansgebied
Amsterdam telt sinds jaar en dag drie uitgaansgebieden: het Leidseplein, het Rembrandtplein en het Red Light District, waarvan de laatstgenoemde buurt al een uitgaansgebied was met herbergen, kroegen en bordelen toen het Leidseplein en Rembrandtplein nog niet eens bestonden. Dat de gemeente de Wallen ook in 2019 als een uitgaansgebied beschouwt, blijkt uit onderstaande infographic.

Er is echter één groot verschil met 1996. Toen was er nog een politiebureau in het gebied, namelijk bureau Warmoesstraat, en was er altijd veel ‘blauw’ op straat. Die situatie is in de loop der jaren ingrijpend veranderd. De huidige situatie op de Wallen, zonder politiebureau middenin het gebied en een vrijwel afwezigheid van enige controle vanwege de beperkte handhavingscapaciteit, is dan ook onvergelijkbaar met de Wallen van jaren geleden.

Handhaving
Stichting Stop de Gekte betwist de stelling van de beroepspartijen ‘dat er maar enkele bewoners klagen.’ Ten overstaan van de rechtbank beweert de stichting dat juist veel bewoners klagen over overlast, zonder dit met cijfers en bewijs te onderbouwen.

Volgens de stichting zouden regelmatig handhavingsverzoeken zijn ingediend, ondanks dat klagen en het melden van overlast voor bewoners weinig oplevert, want ‘er wordt haast nooit overgegaan tot handhaving.’ Niet omdat er onvoldoende handhavingscapaciteit is maar, volgens Stichting Stop de Gekte, omdat ‘de overlast te groot en te algemeen is.’

De beroepspartijen baseren hun stelling dat maar enkele bewoners klagen gewoon op door de gemeente openbaar gemaakte klachtenstatistieken. BIZ-Vereniging Burgwallen heeft de gemeente daarbij ook nog om specifieke informatie gevraagd waaruit blijkt dat het niet steeds dezelfde persoon is geweest die heeft geklaagd, en op welke wijze dat is nagegaan. Daar is nooit een reactie op gekomen.

Foto’s drukte
De foto’s die Stichting Stop de Gekte in een brief aan de rechtbank heeft getoond, die ook op haar website staan, wekken de indruk dat het 7 dagen per week 24 uur lang druk is. Een vermelding van de dag, datum en tijdstip ontbreekt op de foto’s. Aan de kleding van de personen op de foto’s te zien, is het geen herfst of winter. De foto’s zijn dus waarschijnlijk genomen in het voorjaar of in de zomer, op een vrijdag- of zaterdagavond tussen 22.00 en 00.00 uur, want dat zijn de drukste momenten op de Wallen.  

Enkele ondernemers hebben zelf een fotoarchief bijgehouden van het drukste deel van de Oudezijds Achterburgwal. De foto’s zijn genomen op alle dagen in de week en op verschillende tijdstippen. Die foto’s tonen aan dat – zoals iedereen weet die op de Wallen woont of werkt of er een bedrijf heeft – alleen op vrijdag- en zaterdagavond tussen 22.00 en 00.00 uur van echte drukte kan worden gesproken. Hopelijk is dit goed overgekomen bij de rechtbank.